فصل جفت گیری و فحلی گوسفندان در اوایل و اواخر تابستان می باشد که میش با ترشح فرومون و نمایش دادن علائم رفتاری به گوسفندان نر سواری می دهد. بنابراین اگر جفت گیری صورت گیرد آبستن میش صد در صد خواهد بود. پس از دست دادن فصل جفت گیری و فحلی در دام به معنای عدم آبستن میش می باشد. البته فحلی در طول سال تکرار نشده و تنها به فصل تولید مثل اختصاص دارد. پس تشخیص علائم و روش های فحلی در گوسفندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
فحلی گوسفندان یعنی مدت زمانی که میش برای انجام پروسه باروری و آبستن به دنبال قوچ می گردد که تقریبا 9 روز طول می کشد. همچنین آبستن گوسفند زمانی رخ می دهد که فحل شده باشد. پس یکسری تغییرات هورمونی، ترشح فرومون، تمایل میش به جفت گیری و سواری دادن یه گوسفند نر از فحلی دام خبر می دهد. البته برای تشخیص میش فحلی شده، قوچ را به یراق نشان دار مجهز می نمایند و با پریدن روی میش ها تشخیص آسان تر است. بنابراین از قوچ اسپرم گرفته و با استفاده از تفنگ تلفیق و ورود آن به داخل واژن میش، پروسه آبستنی دام موفقیت آمیز خواهد بود.
تاثیر قوچ ها در فحلی گوسفندان میش به این شکل است که گوسفندان ماده غیر سیکلیک به صورت ناگهانی در برابر قوچ قرار می گیرند. پس تحریک شده و تخمک ریزی را آغاز می کنند. همچنین قوچ ها ماده شیمیایی یا همان فرومون ترشح می نمایند که میش ها با استشمام آن به عمل فحلی تحریک می شوند. البته اگر قوچ ها و میش ها به صورت مدام در کنار هم قرار گیرند و با یکدیگر ارتباط بویایی و بینایی داشته باشند، کمتر تحریک می شوند. میش هایی که نیز غیر سیکلیک هستند با قرارگیری در معرض دید قوچ ها به مدت 3 الی 4 روز تخمک ریزی می کنند. پس نخستین فحلی که توسط قوچ کشف نمی شود به فحل خاموشی معروف است و در 18 روز اول تحریک قرار می گیرد. ولی فحل دومی 25 روز بعد از فحل خاموشی رخ می دهد.
روش های مختلفی برای فحلی گوسفندان وجود دارند که در برخی مواقع بدون دخالت دام صورت می گیرند. این روش ها شامل:
پروستاگلاندین درمانی برای فحلی گوسفندان، بیشترین بازدهی را داشته و در فصل تولید مثل مورد استفاده قرار می گیرد. البته میش هایی که در وضعیت آنستروس به سر می برند مجاز به این روش درمان نمی باشند. همچنین فرآورده های مورد استفاده در این درمان شامل Estrumate cloprostenol و PGF2A هستند. بنابراین عملکرد پروستاگلاندین ها به گونه ای است که از تجاوز جسم زرد به سوی تخمدان گوسفند جلوگیری کرده و پیام عدم آبستنی را به لاشه زنده دام صادر می کند. سپس با اتمام پروسه تزریق مواد به گوسفند و تاثیرگذاری آن، در زمان پیش بینی شده و قابل برنامه ریزی میش ها تخمک ریزی می نمایند. در نتیجه فحل آن ها قابل کنترل خواهد بود.
فحلی گوسفندان با روش پروستاگلاندین درمانی به 30 الی 48 ساعت زمان نیاز دارد که 60 الی 70 درصد دام ها را در بر می گیرد. البته سیستم تزریق پروستاگلاندین برای گوسفندان در طول 11 روز 2 بار صورت می گیرد تا بیشترین بازدهی را داشته باشد.
فحلی گوسفند نیز دارای سیکلیک بوده که در برخی از این نوع دام سیکل فحلی مشخصی وجود ندارد و بایستی گوسفند را با روش ملاتونین درمانی تحریک کرد. هورمون تاریکی یا همان ملاتونین از طریق غده پینه آل یا صنوبر و در طول شب در تمام بدن گوسفند ماده منتشر می شود. البته این هورمون در روزهای پاییز بیشتر از فصل های دیگر ترشح شده که دلیل آن، شب های طولانی و تاریکی زیاد در طول شبانه روز است. بنابراین فصل پاییز به فصل جفت گیری و فحل شدن گوسفندان معروف می باشد. پس این روش درمانی به بازه زمانی 35 روزه نیاز دارد تا دامدار به نتیجه مطلوب و دلخواه برسد.
عملکرد روش ملاتونین جهت فحلی گوسفندان به این شکل است که ایمپلنت های رگیلون در زیر پوست و نزدیک پایه گوش گوسفند قرار می گیرند. پس سطح ملاتونین در پلاسما افزایش می یابد. البته در این روش فحلی باید به مدت 6 هفته پیش از جفت گیری قوچ ها و میش ها را از هم جدا کرد. همچنین جایگذاری ایمپلنت به 6 الی 8 هفته قبل از جفت گیری نیاز دارد که عمق آنسترون کم شده و تحریک پذیری در میش ها بیشتر می شود.
هورمون های گنادوتروپین منجر به تخمک ریزی بیشتر میش های آنستروس می شوند. البته این تخمک ریزی با فحلی گوسفندان همراه نشده و فحلی زمانی رخ می دهد که پروسه درمان 6 روز پیش و از طریق پروژسترون انجام گرفته باشد. البته روش های کم هزینه تر همچون اسفنج گذاری و سیدرگذاری نسب به روش های درمانی پرهزینه تر با هورمون های مختلف وجود دارد. هدف از تمامی روش ها دسترسی به یک نتیجه مشخص یا همان کنترل فحل میش ها است. بنابراین با کنترل زمان به آسانی می توان روند جفت گیری را هم کنترل نمود و از طریق تلقیح مصنوعی یا آمیزش طبیعی، بره ها را در زمان دلخواه به دنیا آورد.
فحلی گوسفندان از طریق کنترل نور در محل نگهداری دام ها به آسانی رخ می دهد. زیرا گوسفندان همان تولید مثل کننده روزهای کوتاه هستند که با نگهداری آن ها در مکان های کم نور به مدت 8 الی 12 هفته به سرعت چرخه فحلی خود را شروع می کنند. البته این قضیه برای قوچ ها نیز صدق کرده و با کنترل نور محل نگهداری به توان باروری بالایی دست می یابند. ناگفته نماند که این روش فحلی زمان بر، هزینه بر و دارای پیچیدگی ها و سختی های زیادی می باشد.
فلاشینگ یک روش جیره غذایی بوده که این امکان را به میش می دهد در زمان جفت گیری دارای وزن مناسب باشد. این روش تغذیه ای 2 هفته پیش از عمل جفت گیری مورد استفاده قرار می گیرد و خیلی سریع وزن میش را افزایش می دهد. همچنین فلاشینگ تخمک ریزی در میش را بیشتر کرده که درصد بره زایی را نیز بالا می برد. پس این روش تغذیه برای میش های لاغر بیشترین کارایی را داشته و جفت گیری و فحلی گوسفندان را به دنبال دارد. ناگفته نماند که فلاشینگ تاثیر چندانی بر روی میش های چاق نخواهد گذاشت.
فحلی گوسفندان با استفاده از فلاشینگ زمانی بروز پیدا می کند که سن دام و زمان انجام فلاشینگ در نظر گرفته شود. پس فلاشینگ باید در اوایل جفت گیری و برای میش های بالغ مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در طول روز باید 225 الی 450 گرم از غلات را به خورد میش داد و آن ها را در چراگاه های مناسب چراند. البته وجود جدول های تخصصی درباره تغذیه دام ها می تواند تمام مایحتاج میش را بیان کنید.
مقالات مرتبط:
دامکالا یک فروشگاه اینترنتی فروش گوسفند زنده به روش آنلاین است. شما در خرید گوسفند زنده از دامکالا هیچ هزینه دیگری بابت حمل گوسفند و ذبح گوسفند پرداخت نمی کنید.
لینک های مفید
