دنبلان گوسفند چیست و در اسلام چه احکام و دستورات و روایاتی دارد؟

دنبلان چیست؟

به بیضه جانوران اهلی چهارپا مثل، گوسفند زنده، گاو و بز دُنبَلان می گویند. وزن این غده پر از چربی در حیوانات بزرگ و کوچک متفاوت است اما حداکثر وزنی که می تواند داشته باشد صد گرم است. در منطقه خاورمیانه (عراق، ایران، کویت، امارات متحده عربی، سوریه و…) و نیز کشورهای حاشیه مدیترانه مثل اسپانیا، ایتالیا، یونان و… این عضو نوعی خوراک لذیذ به شمار می رود. در سایر کشورها مانند ایالات متحده آمریکا، آرژانتین و… بیشتر دنبلان گاو برای تهیه خوراک محبوب است.

در اسلام چه احکام، دستورات و روایاتی درباره دنبلان وجود دارد؟

مسلمانان شیعه خوردن دنبلان یا بیضه چهارپایان را حرام و اهل سنت خوردن آن را مباح می‌دانند. مباح یعنی عملی که در دامنه اعمال واجب، حرام، مستحب و مکروه قرار نگیرد. بنابراین مباح عملی است که نه انجام دادنش باعث دریافت پاداش از سوی خداوند است و نه انجام دادنش مستوجب عذاب الهی است. به زبان ساده می توان گفت که نزد مسلمانان سنی مذهب خوردن این عضو حلال است!

اما اکثر مراجع تقلید شیعه مذهب خوردن این عضو از چهارپایان اهلی را حرام می‌دانند. از نظر مذهب شیعه و با توجه به عبارات فقهی مصرف خوراکی دنبلان حرام و در برخی موارد از طرف شارع (کسانی که شریعت دین را وضع می کنند. منظور از شارع، خداوند و رسول خدا حضرت محمد مصطفی (ص) است.) مکروه تحریمی اعلام شده است. انجام عملی که مکروه تحریمی است مانند انجام دادن عملی است که بسیار  نزدیک به فعل حرام است.

از نظر اسلام حتی زمانی که سر حیوانی به روش و اصول شرعی بریده شود نیز استفاده از هفت عضو لاشه حیوان ذبح شده حرام می ‌باشد. این هفت عضو عبارتند از: چشم، مثانه، آلت تناسلی ماده، کیسه صفرا یا زَهره، گوش حیوان بِسمل شده، خونی که در هنگام ذبح از گلوی حیوان حلال گوشت خارج می‌شود و در نهایت غدد موجود در گوشت حیوان ذبح شده!

نظر مراجع تقلید درباره حلال یا حرام بودن دنبلان

همانطور که بیان شد از نظر مذهب شیعه خوردن دنبلان حرام است. در ذیل به بیان نظر برخی از معروفترین مراجع تقلید در اینباره خواهیم پرداخت.

حکم امام خمینی (ره) راجع به حرام یا حلال بودن خوردن دنبلان: امام خمینی در رساله خود اعلام کرده اند که: در میان اندام جانوران حلال گوشت، چند عضو حرام وجود دارد که یکی از آن ها بیضه حیوان حلال گوشت است.

حکم آیت الله سیستانی راجع به حرام یا حلال بودن خوردن دنبلان: آیت الله سیستانی نیز در اینباره به پانزده عضو از اندام حیوانات حلال گوشت اشاره کرده و آنها را حرام اعلام می کنند. یکی از این پانزده عضو، بیضه یا دنبلان است که مسلمانان به ویژه شیعیان می بایست از خوردن آن دوری کنند.

حکم امام خامنه ای (ره) راجع به حرام یا حلال بودن خوردن دنبلان: امام خامنه ای (ره) نیز مصرف دنبلان یا بیضه حیوان حلال گوشت را حرام می دانند. البته ایشان بیان می کنند که: استفاده خوراکی از این عضو حیوانات حلال گوشت در صورتی که از طریق علم پزشکی مورد تایید قرار بگیرد، جایز است. این موضوع به این معنی است که شخص مسلمان تنها در صورتی می تواند از این عضو به عنوان دارو استفاده نماید که برای درمان بیماری او هیچ قسم دارویی در بازار و داروخانه ها وجود نداشته باشد و شخص مسلمان برای حفظ سلامت و جان خود ناچار به استفاده از این عضو شود.

حکم آیت الله مکارم شیرازی راجع به حرام یا حلال بودن خوردن دنبلان: آیت الله مکارم شیرازی درباره این موضوع حکم قطعی و سختگیرانه تری دارد. ایشان نه تنها خوردن دنبلان حیوانات چهارپای حلال گوشت را برای مسلمانان حرام می داند، حتی دادن آن را به حیوانات گوشتخواری مثل سگ نیز، حرام اعلام می کنند.

فواید مصرف

همانطور که بیان شد خوردن دنبلان، بدون دلیل پزشکی از سوی مسلمانان شیعه مذهب جایز نیست. در ادامه تنها برای آگاهی و افزایش اطلاعات عمومی درباره فواید مصرف این عضو مطالبی آورده شده است.

آیا تا به حال مستندی در مورد شکارچیانی مانند گرگ، شیر یا ببر تماشا کرده اید؟ اگر چنین است، ممکن است متوجه شده باشید که وقتی طعمه ‌های خود را می‌کشند، به طور غریزی اعضای بدن از جمله دنبلان شکار خود ​​را می‌خورند. خوردن دنبلان شکار برای حیوانات شکارچی بیشتر از گوشت ماهیچه‌ های حیوان اهمیت دارد. به طوری که ممکن است بقایای گوشت شکار را به حیوانات لاشخور مانند کفتارها، کرکس‌ها و غیره بسپارند اما عضو مذکور را هرگز به جا نمی گذارند. اگر این سوال برایتان پیش آمده که چرا اینطور است؟ در پاسخ باید گفت که: به این دلیل که این عضو جایی است که بیشترین غلظت ویتامین ‌ها، مواد معدنی، هورمون ‌ها و آنزیم ‌های مفید در آن ذخیره شده است. حیوانات وحشی به طور غریزی این موضوع را می داند به همین دلیل از این منبع تغذیه برای تامین ویتامین ها و مواد معدنی استفاده می کنند.

همانطور که بیان شد دنبلان سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و پروتئین است. زمانی که با افزایش سن، اندام و غدد جنسی انسان در تولید تستوسترون ناکارآمد می شوند و به آندروپوز و تمام مشکلات مرتبط با تستوسترون مبتلا می گردند می توان با مصرف دنبلان چهارپایانی چون گاو، گوسفند، بز و… از ​​منابع عالی مواد معدنی موجود در آنها یعنی روی، سلنیوم، آهن و… برای عملکرد مطلوب غدد جنسی در انسان بهره برد. بررسی ها و تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه ایالتی کلرادو، تایید می کند که: دنبلان گاو یک منبع عالی برای تامین انواع ویتامین ها و مواد معدنی، از جمله: ویتامین K، ویتامین D، ویتامین B-12، ویتامین A،   ویتامین C و ویتامین K می باشد.

نحوه طبخ

در میان مسلمانان سنی مذهب نحوه طبخ دنبلان بیشتر به صورت کباب کردن این عضو از حیوان حلال گوشت است. اما در سایر کشورها مانند کشورهای حاشیه دریای مدیترانه، ایالات متحده آمریکا، آرژانتین و… روش های دیگری نیز برای تهیه خوراک از دنبلان وجود دارد. به عنوان مثال در آرژانتین  دنبلان سرخ شده گوساله یا گاو نر را با سس سالسا سرو می کنند. این خوراک که به آن «کریادیلا» می گویند یکی از غذاهای محبوب در بین آرژانتینی ها به شمار می رود. برای طبخ کریدیلا، ابتدا دنبلان ها خورد شده سپس با آرد سوخاری یا  مخلوطی از خرده نان های مختلف و ادویه هایی مانند نمک، فلفل و… پوشانده می شوند. در مرحله بعد دنبلان ها درون مقدار زیادی روغن داغ سرخ می کنند تا چیزی شبیه به چیپس یا سیب زمینی سرخ کرده شوند.

در اسپانیا نیز بیضه های سرخ شده گاو نر تحت عنوان «Criadillas» عمدتا در مناطقی که گاوبازی رایج است تهیه می شوند. این غذا اغلب توسط ماتادور پیروز به عنوان نشانه قدرت خورده می شود. نکته قابل ذکر در اینباره این است که: گرمای زیاد هنگام طبخ دنبلان بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی موجود در آن را از بین می برد! قیمت دنبلان معمولا زیاد است و با توجه به قیمت گوسفند زنده در بازار فروش دام، گران یا ارزان می شود!